Η προεκλαμψία θεωρείται σημαντική αιτία μητρικής θνητότητας και κακής έκβασης της εγκυμοσύνης. Είναι όμως αναστρέψιμη; Είναι! Με την πρόληψη των επιπτώσεών της στη μητέρα και στο έμβρυο, την έγκαιρη αξιολόγηση του κινδύνου εμφάνισή της και τη στενή παρακολούθηση της κύησης, η προεκλαμψία υποβιβάζεται σ’ ένα ακόμα πιθανό σενάριο στον περιπετειώδη βίο μιας εγκύου.

Η προεκλαμψία ουσιαστικά είναι η συνηθέστερη επιπλοκή της εγκυμοσύνης, πιθανολογείται μάλιστα, πως προκαλείται συνήθως από κάποιο πρόβλημα στον πλακούντα που περιορίζει τη ροή αίματος προς το έμβρυο. Παρ’ όλα αυτά η ακριβή της αιτία δεν είναι γνωστή. Γνωστά είναι μόνο τα συμπτώματα, ποιες γυναίκες έχουν προδιάθεση, αλλά και τα πρώτα σημάδια αυτής της διαταραχής. Όλα αυτά περιγράφονται αναλυτικά παρακάτω ώστε οι υποψήφιοι γονείς να είναι πλήρως πληροφορημένοι για το τι είναι η προεκλαμψία και πώς αντιμετωπίζεται…

Τα συμπτώματά της προεκλαμψίας είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση και πρωτεϊνουρία (πρωτεΐνη στα ούρα) της μητέρας και ενίοτε, η υπολειπόμενη ανάπτυξη του εμβρύου και το ελαττωμένο αμνιακό υγρό. Όλα αυτά είναι συμπτώματα που μπορούν να εντοπιστούν με τους καθιερωμένους προγεννητικούς ελέγχους. Οι τακτικές επισκέψεις στο γιατρό μας, η τήρηση των προγεννητικών ελέγχων και η προσοχή μας στα παρακάτω σημάδια: (έντονος, επίμονος πονοκέφαλος, αναλαμπές ή στίγματα στην όραση, έντονος πόνος αριστερά κυρίως στα πλευρά, έμετοι -όχι η πρωινή ναυτία), που σε περίπτωση εμφάνισή τους, η έγκυος πρέπει να αναφέρει αμέσως στο γιατρό, είναι μόνο κάποιοι από τους τρόπους αντιμετώπισης αυτής της διαταραχής. 

Ουσιαστικά, η προεκλαμψία θεραπεύεται μόνο με τον τοκετό!

Τι είναι η προεκλαμψία και πώς επηρεάζει τη μητέρα και το μωρό;

Όταν μια έγκυος γυναίκα με φυσιολογική αρτηριακή ως τώρα πίεση και νεφρική λειτουργία, εμφανίζει υπέρταση και λευκωματουρία πάσχει από προεκλαμψία. Μια σχετικά συχνή διαταραχή (εμφανίζεται στο 5-7% των κυήσεων), συνήθως μετά την 20η εβδομάδα της κύησης, -μπορεί όμως να εμφανιστεί και για πρώτη φορά στον τοκετό. Είναι λοιπόν μια «αθώα» επιπλοκή της εγκυμοσύνης η προεκλαμψία, αφού είναι τόσο συχνή, και πώς επηρεάζει τη μητέρα και το μωρό;

Η προεκλαμψία είναι εξίσου επικίνδυνη τόσο για την μητέρα όσο και για το έμβρυο. Απαιτείται στενή ιατρική παρακολούθηση και έγκαιρος τοκετός, αυτά είναι τα κλειδιά της αντιμετώπισης της προεκλαμψίας.

“Οριστική θεραπεία της προεκλαμψίας είναι μόνο η αποπεράτωση του τοκετού.”

Προεκλαμψία συμπτώματα

Τα συχνότερα συμπτώματα προεκλαμψίας είναι:

  • Αρτηριακή πίεση ≥140/90 mmHg
  • Πρωτεϊνουρία ≥300mg /24h
  • Οίδημα καθολικό
  • Αυξημένα τενόντια αντανακλαστικά
  • Έντονη κεφαλγία & Διαταραχές στην όραση. Αυτές οι επιπλοκές είναι πιο συχνές στις γυναίκες με χρόνια υπέρταση
  • Πόνος στο επιγάστριο
  • Δύσπνοια

Επιπλοκές προεκλαμψίας

Οι πιο συχνές επιπλοκές είναι αυτές που αναφέρθηκαν ήδη. Και σε περίπτωση βαριάς προεκλαψίας είναι οι εξής: για τη μητέρα η εκλαμψία (η εμφάνιση σπασμών που σπάνια διαρκούν πάνω από 3-4 λεπτά), το σύνδρομο HELP, η ρήξη ήπατος, το πνευμονικό οίδημα, η νεφρική ανεπάρκεια, η διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (ΔΕΠ), ηοξεία υπερτασική κρίση, η υπερτασική εγκεφαλοπάθεια και η αμφιβληστροειδή τύφλωση. 

Και για το μωρό, η θρομβοπενία, η λευκοπενία, η παλίνδρομη κύηση, η ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης, η αποκόλληση του πλακούντα…

Γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο προεκλαμψίας

Ορισμένες γυναίκες έχουν ένα μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν προεκλαμψία, ας δούμε ποιοι είναι οι παράγοντας που σχετίζονται με αυτό:

  • Η ηλικία (Η συχνότητα εμφάνισης προεκλαμψίας σε γυναίκες μεγαλύτερες των 40 χρονών είναι περίπου τρεις φορές υψηλότερη)
  • Ατομικό ιστορικό κύησης με προεκλαμψία, αλλά και νύφες γυναικών που εμφάνισαν προεκλαμψία (υπάρχει μια «πατρική» συμβολή στη γένεση της νόσου)
  • Οικογενειακό ιστορικό κύησης με προεκλαμψία (μητέρα, αδελφή, γιαγιά, ή θεία…)
  • Προϋπάρχουσα υπέρταση, ή διαβήτης, νεφρική και ηπατική δυσλειτουργία, μύλη κύηση
  • Σύνδρομο πολυστικών ωοθηκών
  • Πολύδυμη κύηση 
  • Τόκος: Η προεκλαμψία θεωρείται νόσος της πρώτης εγκυμοσύνης
  • Κάπνισμα
  • Δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ) – Παχυσαρκία: ο σχετικός κίνδυνος για εμφάνιση προεκλαμψίας αυξάνει κατά 2,7 φορές σε όσες γυναίκες ο ΒΜΙ στην αρχή της κύησης ήταν μεγαλύτερος από 25 Kg/m2
  • Γυναίκες με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, ρευματοειδή  αρθρίτιδα και σκλήρυνση κατά πλάκας
  • Γυναίκες με σύνδρομο Sjögren
  • Όταν στο αίμα της εγκύου υπάρχουν αντιφωσφολιπιδικά αντισώματα

Προεκλαμψία Πρόληψη

Ο καθηγητής Πέτρος Νικολαΐδης, ως Μαιευτήρας-Γυναικολόγος με εξειδίκευση στην Κύηση Υψηλού Κινδύνου και την Εμβρυομητρική Ιατρική από ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, το Imperial College, στο Λονδίνο διαθέτει μια τεράστια εμπειρία περιστατικών προεκλαμψίας. Λαμβάνοντας υπόψη του το ιστορικό της ασθενούς και τους βιοχημικούς της δείκτες, μπορεί από πολύ νωρίς, από την 11η βδομάδα της κύησης -κατά την εξέταση της αυχενικής διαφάνειας- να αξιολογήσει αν υπάρχει κίνδυνο προεκλαμψίας για τη μητέρα και το έμβρυο και να πάρει έγκαιρα μέτρα για την υγεία τους και την ασφάλειά τους με τη χορήγηση χαμηλή δόση ασπιρίνης και άλλων συμπληρωμάτων, ανελλιπείς ελέγχους και στενή παρακολούθηση έτσι ώστε ακόμα και αν εκδηλωθεί το φαινόμενο της προεκλαμψίας να παραμείνει στην ελαφρά μορφή της, ως ένα ακόμα περιστατικού ενός κατά τα άλλα ήρεμου και φυσιολογικού τοκετού.

Προεκλαμψία Αντιμετώπιση

Ο στόχος στη θεραπεία της προεκλαμψίας είναι η υγεία της μητέρας και του εμβρύου. Η κυριότερη στρατηγική είναι η πρόληψη των επιπλοκών στη μητέρα και το έμβρυο. Κύριος στόχος είναι ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης (η συστολική -160 και η διαστολική -100). Συνήθως οι γυναίκες που συμμορφώνονται με τις οδηγίες του γιατρού και έχουν ήπια μορφή της νόσου (ήπια υπέρταση και ανώριμο έμβρυο, χωρίς πρωτεϊνουρία, μπορούν να παραμείνουν στο σπίτι με αγωγή. Συνιστάται να παραμείνουν ξαπλωμένες τις περισσότερες ώρες της ημέρας, κυρίως σε αριστερή πλάγια θέση. Να καταγράφουν πονοκεφάλους, διαταραχές οράσεως, δύσπνοιες και να μετρούν πίεση πρωί-μεσημέρι, βράδυ, να παρακολουθούν το σωματικό τους βάρος (να μην αυξηθεί υπέρμετρα) και να μετρούν ανά 24ωρο τα ούρα με stick πρωτεϊνουρίας. Για το έμβρυο, 2 φορές την εβδομάδα πρέπει να γίνεται καρδιοτοκογραφικός έλεγχος και εξέταση Doppler.

Σε βαρύτερες περιπτώσεις οι έγκυοι εισάγονται στο νοσοκομείο όπου ελέγχονται οι λειτουργίες της μητέρας σε 24ωρη βάση και δέχεται αντιϋπερτασική θεραπεία για την πρόληψη της εκλαμψίας. Σε περίπτωση εκλαμψίας, προέχει η διατήρηση των ζωτικών σημείων της μητέρας και ο έλεγχος των σπασμών, η πρόληψη της υποτροπής των σπασμών και η εκτίμηση των προϋποθέσεων τοκετού. Ιδίως όταν υπάρχει υποψία επικείμενης εκλαμψίας, πολυοργανική δυσλειτουργία ή εμβρυική δυσφορία ή όταν η βαριά προεκλαμψία λαμβάνει χώρα μετά τις 34 εβδομάδες. Παρ’ όλα αυτά, σε πρωιμότερα στάδια εγκυμοσύνης, η παράταση της εγκυμοσύνης υπό στενή παρακολούθηση με σκοπό τη βελτίωση της νεογνικής βιωσιμότητας ενδείκνυται.