Ως Μαιευτήρας-Γυναικολόγος εξειδικευμένος στην Ιατρική Εμβρύου, στην Κύηση Υψηλού Κινδύνου και το VBAC (Φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική), μιλάω συχνά με γυναίκες που θέλουν να βιώσουν τον τοκετό τους όσο το δυνατόν πιο φυσικά. Ο Φυσιολογικός Τοκετός (ΦΤ) είναι η φυσική εξέλιξη της κύησης που διευκολύνει το νεογνό και τη μητέρα να προσαρμοστούν στην επόμενη φάση της γαλουχίας και της λοχείας, αλλά και η λογικότερη επιλογή για τις περισσότερες εγκυμοσύνες. Και η προετοιμασία εδώ βοηθά από την αρχή. Αναφέρομαι στα μαθήματα τοκετού, τις ομάδες προετοιμασίας γονεϊκότητας, τις ομάδες λοχείας, τις τεχνικές χαλάρωσης και ανακούφισης του πόνου, και το κτίσιμο της εμπιστοσύνης με την ιατρική ομάδα που θα σας διασφαλίσει έναν ασφαλή, ήρεμο και εξανθρωπισμένο τοκετό που θα σας μείνει αξέχαστος.

Φυσιολογικός Τοκετός (ΦΤ) – Ορισμός

Φυσιολογικός είναι o τοκετός που ξεκινά αυθόρμητα, συνήθως μεταξύ της 37^ης και της 42ης εβδομάδας κύησης. Από την έναρξη έως το τέλος του τοκετού δεν υπάρχουν εμφανείς κίνδυνοι, το παιδί γεννιέται με κεφαλική προβολή και μετά από τον τοκετό η μητέρα και το παιδί βρίσκονται σε εξαιρετική κατάσταση.

Η επιλογή του ενδεδειγμένου τρόπου διεξαγωγής του τοκετού πρέπει να γίνεται με έμφαση πάντα στον φυσιολογικό τοκετό, με μοναδικό γνώμονα την καλή έκβαση της εγκυμοσύνης και την ασφάλεια της μητέρας και του παιδιού. Η Καισαρική Τομή (ΚΤ) επιλέγεται μόνο για ιατρικούς λόγους, αν συντρέχει δηλαδή κίνδυνος για την υγεία της μητέρας ή του παιδιού.

Κάθε γυναίκα μπορεί να επιλέξει τον τρόπο που θα φέρει στον κόσμο το παιδί της. Είναι όμως ξεκάθαρα επιστημονικό και ηθικό καθήκον του μαιευτήρα να εξηγήσει άμεσα και κατανοητά όλους τους λόγους που θα πρέπει να οδηγήσουν τη γυναίκα, είτε στον ΦΤ είτε στην ΚΤ. Αυτή η σημαντική παρέμβαση καθιστά τους επαγγελματίες υγείας ευσυνείδητους και μοναδικούς για κάθε γυναίκα και για κάθε ζευγάρι.

Πλεονεκτήματα Φυσιολογικού τοκετού για το παιδί

• Μικρότερη πιθανότητα αναπνευστικής δυχέρειας κι ως εκ τούοου, εισαγωγής στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ).
• Μειωμένες πιθανότητες εμφάνισης παιδικού άσθματος, παιδικής παχυσαρκίας, διαβήτη ή αλλεργίας σε σύγκριση με τα παιδιά που γεννιούνται με ΚΤ.
• Το πέρασμα από το γεννητικό κανάλι βοηθάει το έμβρυο και μετέπειτα νεογνό να αρχίσει να χτίζει το ανοσοποιητικό του σύστημα, γιατί επωφελείται από τα προστατευτικά οφέλη του μικροβιώματος, δηλαδή των «καλών» βακτηριδίων του κόλπου της μητέρας.
• Διευκολύνει επιπλέον, την πρώτη του αναπνοή, γιατί κατά τη διέλευσή του από τον κόλπο και την έκκριση ορμονών, προάγεται η αποβολή του εμβρυικού πνευμονικού υγρού και η οξυγόνωση του πνεύμονα.
• Περισσότερες κατεχολίνες: οι ορμόνες του στρες που παράγει το νεογέννητο στη διάρκεια του κολπικού φυσιολογικού τοκετού, το κάνουν να είναι σε εγρήγορση, αναζητώντας να έρθει σε επαφή δέρμα με δέρμα με τη μητέρα του.
• Τα παιδιά έχουν δικαίωμα και ανάγκη να μην αποχωρίζονται τη μητέρα τους. Η επαφή δέρμα με δέρμα σταθεροποιεί τη θερμοκρασία του νεογέννητου, τους χτύπους της καρδιάς του, τα παρηγορεί τα καθησυχάζει κι ενισχύει το δεσμό του με τη μητέρα.

Πλεονεκτήματα Φυσιολογικού τοκετού για τη μητέρα

• Όταν ο κολπικός – φυσιολογικός το εκτός γίνεται από έμπειρη ομάδα (μαιευτήρα και μαία) η λεχώνα δεν έχει καθόλου ράματα, μόνο μια μικρή αμυχή στην είσοδο του κόλπου, με αποτέλεσμα να μην έχει την παραμικρή ενόχληση ή πόνο.
• Ομαλότερη έναρξη του θηλασμού.
• Ταχύτερη ανάρρωση, λιγότερες μετεγχειρητικές επιπλοκές και μικρότερος χρόνος νοσηλείας, με επιστροφή ακόμη και 24 ώρες μετά τον τοκετό..
• Περισσότερο ενεργή και άμεση συμμετοχή στην περιποίηση του νεογνού.
• Μικρότερης διάρκειας μελλοντικοί κολπικοί τοκετοί.
• Λιγότερες πιθανότητες υπογονιμότητας στο μέλλον.

Η παρουσία του συντρόφου στη διάρκεια του Φ. τοκετού

Σκεφτείτε ποιος θα είναι μαζί σας όλες αυτές τις ώρες της αναμονής και την καταιγιστική στιγμή του κολπικού τοκετού: την έλευση της νέας ζωής. Που ενώ την περιμένεις, δεν παύει ποτέ να σε αφήνει εμβρόντητο!

Το να έχετε μαζί σας ένα άτομο για υποστήριξη, είτε πρόκειται για σύντροφο, φίλο ή  μέλος της οικογένειας είναι πολύ βοηθητικό. Σύμφωνα με έρευνες με ένα άτομο της επιλογής σας στην αίθουσα αυξάνετε κατά πολύ τις πιθανότητες φυσιολογικού τοκετού, και μιας θετικής εμπειρίας για τη μητέρα. Κάθε γυναίκα έχει δικαίωμα να έχει μαζί της τον σύντροφο της επιλογής της σε όλη τη διάρκεια του τοκετού.

Καθυστέρηση απολίνωσης ομφάλιου λώρου στον ΦΤ

Δεδομένου των πλεονεκτημάτων του στα περισσότερα νεογνά και σε συμφωνία με άλλους επιστημονικούς οργανισμούς, το Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων (ΑCOG) προτείνει την καθυστέρηση στην απολίνωση του ομφάλιου λώρου για τουλάχιστον 30-60 δευτερόλεπτα, εκτός από τις περιπτώσεις όπου η άμεση απολίνωση είναι αναγκαία λόγω ενδείξεων από το νεογνό ή από τη μητέρα.

• Στα τελειόμηνα οδηγεί σε αύξηση της αιμοσφαιρίνης και ελαττωμένη πιθανότητα αναιμίας, με μια μικρή αύξηση πιθανότητας ίκτερου.
• Στα πρόωρα νεογνά οδηγεί σε αύξηση της αιμοσφαιρίνης, ελάττωση του κινδύνου νεκρωτικής εντεροκολίτιδας και ενδοκράνιας αιμορραγίας και βελτιωμένη κυκλοφορία αίματος.
• Δίνεται χρόνος για να περάσουν στο νεογνό όλα τα θρεπτικά συστατικά και τα βλαστοκύτταρα του ομφαλικού αίματος.

Συστάσεις για την προώθηση του Φυσιολογικού τοκετού

• Γνωρίστε το σώμα σας. Η κύηση είναι μια μεταμορφωτική εμπειρία για το σώμα και την ψυχή. Κατανοώντας αυτές τις αλλαγές θα λύσετε πολλούς φόβους και ερωτήματα σχετικά με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό. Ενημερωθείτε.
• Φροντίστε το σώμα σας. Η κίνηση και η τακτική άσκηση μπορεί να βοηθήσει τον τοκετό και να μειώσει τον κίνδυνο μιας καισαρικής.
• Παρακολουθήστε ένα μάθημα τοκετού. Μπορεί να σας βοηθήσει να μάθετε πώς να παραμείνετε δραστήριες και να τρώτε καλά καθόλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας. Όσο πιο υγιείς είστε, τόσο καλύτερα προετοιμασμένες θα είστε για τον τοκετό.
• Μιλήστε με την ομάδα μας, τον καθηγητή Πέτρο Νικολαΐδη και τη μαία μας Λαμπρινή Παλληκαρά για τις επιλογές σας, πώς θέλετε να γεννήσετε, και φτιάξτε πλάνο τοκετού.
• Γνωρίστε τα σημάδια του τοκετού και πότε να πάτε στο νοσοκομείο.
• Εμπιστευτείτε την ομάδα μας. Σας ξέρουμε, σας στηρίζουμε και σας συντροφεύουμε σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, φροντίζοντας να δημιουργούμε μια χαλαρή και ταυτόχρονη μητρική ατμόσφαιρα για σας που έχει όλα τα στοιχεία της οικειότητας, του σεβασμού αλλά και του παιχνιδιού. Γιατί η γέννηση ενός νέου ανθρώπου είναι γιορτή, η δική σας γιορτή.

Φυσιολογικός τοκετός – Respectful maternity care

Ο ΠΟΥ, καθορίζει τον τοκετό ως «φυσική λειτουργία ζωής, η οποία δεν πρέπει να προσεγγίζεται ως ασθένεια». Ο Φυσιολογικός Τοκετός είναι θετική εμπειρία ζωής. Και οι γυναίκες και τα μωρά τους έχουν δικαίωμα σε θετικές εμπειρίες τοκετού, σε τεκμηριωμένη και με ενσυναίσθηση φροντίδα υγείας που να σέβεται και να υποστηρίζει τις επιλογές τους (respectful maternity care).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Φυσιολογικός Τοκετός σαν στο σπίτι: https://petrosnikolaidis.gr/%cf%86%cf%85%cf%83%ce%b9%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%82-%cf%84%ce%bf%ce%ba%ce%b5%cf%84%cf%8c%cf%82/

2. The Fetal Medicine Founation: https://fetalmedicine.org/abstracts/2016/var/pdf/abstracts/01257.pdf

3. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ): Φυσιολογικός τοκετός – μια θετική εμπειρία (Recommendation 3 for childbirthcompanions): https://www.who.int/publications/i/item/9789241550215

4. Υπουργείο Υγείας Κύπρου: Φυσιολογικός τοκετός: https://www.moh.gov.cy/Moh/MOH.nsf/All/

5. Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων (ΑCOG): https://www.acog.org/womens-health/experts-and-stories/the-latest/thinking-about-childbirth-without-pain-medication-heres-how-you-can-prepare 

Στο Ευ οικογένεια ο κάθε ένας αποτελεί ένα ξεχωριστό κομμάτι, κι όλα μαζί φτιάχνουν ένα καινούριο πλαίσιο, αυτό της οικογένειας.